pfarmacia कंपनीची औषधे प्राण्यांसाठी

1 )

"Proflex-HA: तुमच्या पाळीव प्राण्यांच्या सांधेदुखीवर प्रभावी उपाय"

---

आपल्या कुत्र्यांना किंवा मांजरींना जर सांधेदुखी, हालचालींमध्ये stiffness, किंवा चालताना त्रास होत असेल, तर त्यांच्या सांधांच्या आरोग्याकडे दुर्लक्ष होऊ नये. अशा वेळी Proflex-HA हे एक सुरक्षित आणि प्रभावी सप्लिमेंट ठरू शकते.

---

Proflex-HA म्हणजे काय?

Proflex-HA हे Pfarmacia कंपनीने तयार केलेले एक Joint & Connective Tissue Support Tablet आहे.

हे विशेषतः प्राण्यांचे सांधे, लिगामेंट्स, टेंडन, आणि कार्टिलेज यांना बळकट करण्यासाठी तयार करण्यात आले आहे.

---

यामध्ये काय आहे?

प्रत्येक गोळीत खालील घटक आहेत:

Glucosamine HCL – 500 mg (सांधांची वंगणता सुधारते)

Chondroitin Sulphate – 400 mg (हाडांमधील कुशन टिकवते)

Hyaluronic Acid – 20 mg (सांधांत नैसर्गिक द्रव टिकवतो)

Boswellia serrata व Withania somnifera – 50 mg (सांधेदुखी आणि सूज कमी करतात)

Vitamin C आणि Manganese Sulphate (हाडे मजबूत ठेवतात)

---

फायदे (Indications):

✅ सांध्यांचे वंगण टिकवून friction कमी करते

✅ लिगामेंट्स, टेंडन आणि कार्टिलेजच्या दुखापती भरून येण्यास मदत

✅ हालचाल सुलभ होते, stiffness कमी होते

✅ Hip Dysplasia, Degenerative Joint Disease अशा समस्यांमध्ये उपयोगी

✅ फ्रॅक्चर नंतरच्या पुनर्बलनात मदत

---

डोस (Dosage):

कुत्र्यांसाठी:

20 किलो पर्यंत: 1 च्यू (chew) रोज

20 किलोहून अधिक: 2 च्यू रोज

मांजरींसाठी:

5 किलोपर्यंत: 1/4 च्यू रोज

5 किलोहून अधिक: 1/2 च्यू रोज

---

2 )

"EPI-PAWS — प्राण्यांमध्ये फिट्स/अकस्मात झटके (Seizures) नियंत्रणासाठी नैसर्गिक उपाय"

दाखल: डॉक्टरांना माहिती सादर करण्यासाठी उपयुक्त स्वरूपात

---

❖ उत्पादनाचं नाव: EPI-PAWS PET TABLETS

निर्माता: Pfarmacia

उद्देश: Epilepsy (Seizure Disorders) नियंत्रणासाठी नैसर्गिक थेरपी

---

❖ मुख्य वैशिष्ट्ये:

🔹 नैसर्गिक घटकांसह तयार केलेलं फॉर्म्युलेशन

🔹 Cannabis Extract आधारित अँटी-एपिलेप्टिक सप्लिमेंट

🔹 सुरक्षितपणे स्वतंत्र (sole) अँटी-कन्व्हल्संट म्हणून वापरता येणारे

---

❖ घटक (Composition) — प्रति गोळी:

Potassium Bromide – 250 mg

Cyanocobalamin (Vitamin B12) – 6.5 mg

Pyridoxine HCL (Vitamin B6) – 4.0 mg

---

❖ उपयोग (USAGE):

🐾 Seizure Disorders मध्ये प्रभावी

🐾 Self-use as sole anticonvulsant (फक्त EPI-PAWS वापरता येतो)

🐾 Phenobarbital सोबत वापरण्याची परवानगी (कोणताही गोंधळ न करता)

🐾 प्रारंभीच्या उपचारांसाठीही उपयुक्त (as first-line therapy)

---

❖ डोस व डोसेज नियंत्रण:

🟩 Loading dose:

25–68 mg/kg शरीर वजनानुसार रोजची मात्रा

🟩 डोस वैयक्तिक रुग्णाच्या प्रतिक्रियेनुसार अ‍ॅडजस्ट करावा.

(Clinical monitoring अनिवार्य)

---

❖ फायदे डॉक्टरांच्या दृष्टीने:

✅ कमी साइड इफेक्ट्स

✅ पूरक किंवा एकमेव औषध म्हणून वापर

✅ मृदू पण प्रभावी नैसर्गिक थेरपी

✅ पशुप्रेमी मालकांसाठी "Chemical-free" पर्याय

---

❖ उपसंहार:

EPI-PAWS हे प्राण्यांमध्ये Epilepsy व झटके नियंत्रित ठेवण्यासाठी एक नैसर्गिक, सुरक्षित व वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून सिद्ध झालेले पर्याय आहे.

Phenobarbital वापरणाऱ्या रुग्णांमध्ये सुद्धा पूरक थेरपी म्हणून प्रभावी आहे.

शरीर वजनानुसार डोस मोजून दिल्यास अधिक परिणामकारक ठरतो.

--

करियर इंडस्ट्री शिफ्ट करताना ....

आजच्या गतिमान आणि सतत बदलणाऱ्या युगात करिअर किंवा उद्योग क्षेत्र (industry) बदलणे हे सामान्य झाले आहे. काही वेळा आवड बदलते, काही वेळा बाजारपेठ बदलते, तर काही वेळा स्वतःची जबाबदारी आणि जीवनशैली. मात्र करिअर इंडस्ट्री शिफ्ट करणे म्हणजे केवळ नवीन नोकरी शोधणे नव्हे, तर एक नवा प्रवास, नवी दिशा, आणि नव्याने शिकण्याची तयारी असते.

या ब्लॉगमध्ये आपण पाहू की करिअर इंडस्ट्री बदलताना कोणते विचार करावेत, आणि कोणत्या गोष्टींचा अभ्यास करणे आवश्यक आहे

1. आपली "का" शोधा (Find Your Why)

उद्योग किंवा करिअर शिफ्ट करताना सर्वात पहिला प्रश्न विचारावा लागतो — "मी हे का करत आहे?"

सध्याच्या नोकरीत समाधान नाही का?

उत्पन्न कमी आहे?

आवड जपायची आहे?

नवीन कौशल्य वापरायचे आहे?

कामाचे तास, ठिकाण किंवा वातावरण बदलायचे आहे?

हे उत्तर स्पष्ट असेल तर पुढचा निर्णय सोपा होतो.

---

2. आपल्या आवडी आणि कौशल्यांचा अभ्यास करा

तुम्हाला कोणत्या गोष्टी आवडतात?

कुठल्या गोष्टीत तुम्ही चांगले आहात?

लोक तुमच्याकडून कोणती मदत घेतात?

यातून तुम्ही तुमचे transferable skills ओळखू शकता — म्हणजे असे कौशल्ये जे कोणत्याही उद्योगात उपयोगी पडतात (उदा. communication, management, sales, problem-solving इ.).

---

3. नवीन इंडस्ट्रीची माहिती मिळवा

कोणत्याही क्षेत्रात जाण्यापूर्वी त्या क्षेत्राचा सखोल अभ्यास करा:

त्या इंडस्ट्रीची वाढ, मागणी, भविष्यातील संधी

पगाराचे सरासरी प्रमाण

जॉब रोल्स आणि जबाबदाऱ्या

त्यासाठी लागणारी कौशल्यं आणि पात्रता

यासाठी YouTube, Google, LinkedIn, Reddit, किंवा प्रोफेशनल ब्लॉग्सचा वापर करा.

---

4. मुलाखती घ्या — पण नोकरीसाठी नाही, माहिती मिळवण्यासाठी

"Informational Interviews" म्हणजे त्या इंडस्ट्रीतील व्यक्तींशी थेट संपर्क साधून त्यांच्या अनुभवांबद्दल जाणून घेणे. हे अत्यंत उपयुक्त असते.

त्यांना विचारू शकता:

त्यांच्या कामाचा एक दिवस कसा असतो?

कुठले टूल्स वापरतात?

सुरुवात कुठून केली होती?

---

5. कोर्सेस आणि सर्टिफिकेशन घ्या

नवीन फील्डमध्ये शिरताना कौशल्य मिळवणे अनिवार्य आहे. त्यासाठी:

ऑनलाइन कोर्सेस (Udemy, Coursera, edX, Skillshare)

भारत सरकारचे Skill India, SWAYAM सारखे प्लॅटफॉर्म

युट्यूबवरील मोफत व्हिडीओ

हे कोर्सेस केवळ शिकवणार नाहीत, तर तुमच्या प्रोफाइलला मजबूत करतील.

---

6. Internship / Freelancing करून अनुभव मिळवा

जर शक्य असेल तर नवीन इंडस्ट्रीत "इंटर्नशिप" करा.

अन्यथा freelancing प्लॅटफॉर्मवर छोट्या कामांपासून सुरुवात करा (Fiverr, Upwork).

हे तुम्हाला खरे कामाचे अनुभव देतील, आणि CV मध्येही चांगले दिसेल.

---

7. आर्थिक नियोजन करा

करिअर शिफ्ट करताना काही महिन्यांचे उत्पन्न कमी होऊ शकते.

त्यासाठी:

किमान ३–६ महिन्यांचा खर्चाचा साठा ठेवा.

फालतू खर्च टाळा.

अपग्रेडिंगसाठी गरजेची गुंतवणूक करा.

---

8. मोकळ्या मनाने सुरुवात करा

नवीन इंडस्ट्रीत सुरुवातीला तुमचं वय, अनुभव, जुनं पद महत्वाचं ठरणार नाही.

तुम्हाला पुन्हा "शिकणारा" बनून सुरुवात करावी लागेल.

हे स्वीकारा. अहंकार बाजूला ठेवा आणि नवीन शिकण्याची संधी समजा.

---

9. CV आणि LinkedIn प्रोफाइल अपडेट करा

तुमच्या जुन्या अनुभवातले कौशल्ये नव्या क्षेत्रात कसे उपयुक्त ठरू शकतात हे ठळक करा.

उदाहरण:

> Instead of: “Handled customer complaints at metro station”

Write: “Managed customer communication and on-ground problem-solving under pressure.”

10. नेटवर्क तयार करा

त्या क्षेत्रातील लोकांशी सोशल मीडियावर जोडले जा.

ग्रुप्स, कम्युनिटी, वेबिनार, इव्हेंट्समध्ये भाग घ्या.

कधी चांगल्या संधी फक्त ओळखीनेच मिळतात.

11. स्वतःच्या प्रगतीवर लक्ष ठेवा

दर महिन्याला स्वतःलाच प्रश्न विचारा:

मी नवीन काय शिकलो?

काय चांगलं झालं?

कुठे सुधारणा करायची आहे?

यामुळे तुम्ही रस्त्यापासून भटकणार नाही.

12. मुलाखतींसाठी तयार व्हा

"तुम्ही ही इंडस्ट्री का निवडली?"

"जुना अनुभव कसा उपयोगी पडेल?"

अशा प्रश्नांची सुस्पष्ट आणि आत्मविश्वासाने उत्तरं द्या.

13. संयम ठेवा

सगळं काही लगेच होणार नाही.

करिअर शिफ्ट एक प्रक्रियेचा भाग आहे.

कधी निराशा येईल, संधी मिळणार नाही, चुका होतील – पण त्यातून शिकत पुढे जाणे हेच यशाचं गमक आहे.

निष्कर्ष:

करिअर इंडस्ट्री बदलणे म्हणजे नवा अध्याय सुरू करणे.

तो घाईगडबडीत नव्हे, तर विचारपूर्वक आणि तयारीनिशी सुरू केला पाहिजे.

योग्य माहिती, योजना, स्किल्स आणि मनाची तयारी असेल तर तुम्ही कुठल्याही वयात, कुठल्याही टप्प्यावर, कुठल्याही इंडस्ट्रीत यशस्वी होऊ शकता.

📿 गिरनारची वाट...

दोन वर्षांपासून शाळेचे मित्र गिरनार पर्वताला जाण्याचा सुंदर प्लॅन करत आहेत...

आणि दोन वर्षांपासून काही ना काही कारणामुळे मी त्या यात्रेचा भाग होऊ शकलो नाही.

मागच्या वर्षी काही अडचण आली... यावर्षी पुन्हा एकदा काही कारणं पुढे आली…

आणि पुन्हा एकदा गिरनारचं “मनात असूनही न होणं” मनाला कुठे तरी सल देऊन गेलं.

पण खरं सांगायचं तर —

दत्त बाप्पा, माझं आराध्य, माझं इष्ट दैवत,

ज्याचं स्मरण माझ्या श्वासात आहे... त्याच्याच इच्छेविना तर एक पानही हलत नाही.

गिरनारला जाणं हे आपण ठरवलं म्हणून होत नाही,

तो जेव्हा बोलावतो, तेव्हाच आपल्याला जाण्याचा योग जुळतो.

कधी वाटतं की "माझं नशिबच नसलं"... पण असं नाही.

प्रयत्न मात्र माझे खरे होते —

कारण भगवंताला एक पाऊल पुढे टाकणारा भक्तच आवडतो.

आपण एक पाऊल टाकलं की तो स्वतः पुढची नऊ पावलं चालत येतो.

गेल्या दोन वर्षात तुमच्यापैकी अनेकांनी गिरनारची ती डोंगरवाट चालत पार केली,

तिथली ती भक्तीमय हवा अनुभवली,

दत्त बाप्पांच्या चरणी लीन झालात.

आता तुम्ही पुन्हा एकदा गिरनारच्या दिशेने निघत आहात…

माझं मन तुमच्याचसारखं तिथेच आहे –

त्या चढाईत, त्या "जय गुरुदत्त!" च्या घोषात, आणि त्या शिखरावरच्या दत्तदर्शनात.

आज मी नाही येऊ शकलो, पण उद्या नक्की येणार.

तुमच्यासोबतच येणार.

त्याच गिरनार वाटेवर, शाळकरी आठवणी घेऊन,

तेच हसू, तीच धमाल, आणि तीच भक्ती...

🙏 दत्त बाप्पा जेव्हा बोलावतील,

तेव्हा मी नक्की येणार –

"तोच माझा रस्ता बनवेल, आणि तीच माझी वेळ ठरवेल."

🕉️ जय गुरुदत्त!

शुभयात्रा मित्रांनो… गिरनार तुमचं स्वागत करतो आहे –

माझ्यासाठी एक नमस्कार तिथे नक्की करा. ❤️

नाम हेच परमेश्र्वर

आजचं जीवन हे वेगवान, स्पर्धात्मक आणि अनेक ताणतणावांनी भरलेलं आहे. या धावपळीच्या जीवनात मनःशांती, योग्य निर्णयक्षमता, आणि आत्मिक समाधान मिळवण्यासाठी आपण खूप काही करतो – महागड्या पूजा, दूरवर देवदर्शन, मोठे यज्ञ, तपश्चर्या इत्यादी. पण एक अतिशय सोपं आणि प्रभावी साधन आपल्याकडे आधीपासून आहे – ते म्हणजे भगवंताचं नामस्मरण.

नाम सहज आहे: उच्चारायला सोपं, कुठेही, कधीही करता येतं.

नाम घेतल्याने महत् पापं नाहीशी होतात.

मनातली जडता, दोष, दु:ख हलके होतात.

नाम हे साधन सगळ्यात सोपं आणि प्रभावी आहे.

नाम घेतल्याने "ओरा" क्लीन होतो:

आपल्या आजूबाजूचं एनर्जी फील्ड सकारात्मक बनतं.

व्यक्तिमत्वात सुधारणा होते.

वागणं, बोलणं, दृष्टिकोन बदलतो.

विचार सकारात्मक होतात, मन स्थिर राहतं.

बुद्धी योग्य निर्णय घेते.

गोंधळात सुद्धा अंतःप्रेरणा योग्य दिशा दाखवते.

नाम आपल्याला परमेश्वराच्या जवळ घेऊन जातं.

एक अनामिक शक्ती कायम आपल्या सोबत असते.

🙏 जे यज्ञ, तप, व्रतांनी जमणार नाही, ते नामाने सहज साध्य होते:

श्रीमद पुरुषार्थ या ग्रंथात सांगितलं आहे की:

> "भगवंत नामाचे वाहन करून आपल्या जवळ येतो."

म्हणजे आपण भगवंताचं नाम घेतलं, की तो आपल्यातच सामावतो. त्याला बाहेर कुठे शोधायची गरज उरत नाही.

🌸 मग अशा जगण्यात, जिथे सगळंच कठीण वाटतं...

तिथे जर भगवंत आपल्या सोबत असेल – तर हे जगणं खरंच सोपं, आनंदी आणि अर्थपूर्ण होणार नाही का?

नामस्मरण हे केवळ भक्तीचं माध्यम नाही, तर हे जीवनशक्तीचं स्रोत आहे.

ते आत्मिक, मानसिक आणि विकासाचं सशक्त साधन आहे.

आजपासून रोज जमेल तसे... फक्त भगवंताचं नाम घ्या –

मनातल्या शांतीची सुरुवात इथूनच होईल.

"नाम घ्या, नाम जपा, नामातच परमेश्वर आहे!" ✨

करिअर म्हणजे फक्त पैसे नाही ; करिअर म्हणजे नित्यसमाधान !

"बाळाचे पाय पाळण्यात दिसतात" हे जुने मराठी वाक्य फक्त म्हण नाही, तर जीवनातील एक महत्त्वाचा सिद्धांत आहे. प्रत्येक मुलामध्ये लहानपणापासून काही विशिष्ट गुण, आवडीनिवडी, आणि क्षमता दिसू लागतात. हे ओळखून त्याप्रमाणे योग्य दिशा दिली, तर पुढे जाऊन तो/ती यशस्वी आणि समाधानी व्यक्ती बनू शकते.

बरेच पालक आपल्या अपूर्ण स्वप्नांची पूर्तता मुलांमधून करू पाहतात, परंतु हे योग्य नाही. मुलांना कोणत्या गोष्टीत रस आहे – कला, विज्ञान, तंत्रज्ञान, खेळ, लेखन, गायन – हे बारकाईने निरीक्षण करा.

मुलगा शांत, संयमी आणि निरीक्षणक्षम असेल तर संशोधन क्षेत्र त्याच्यासाठी योग्य ठरू शकते. उलट तो उत्साही, बोलका आणि नेतृत्वगुण असलेला असेल, तर व्यवस्थापन किंवा व्यवसाय क्षेत्र त्याच्यासाठी चांगले ठरेल.

१०वी, १२वी झाल्यावरच विचार न करता त्याआधीपासून मुलाची झुकाव व ताकद समजून योग्य अभ्यासक्रम निवडावा.

उदा. जर मूल गणितात खूप हुशार असेल, पण सर्जनशीलतेत रस नसेल, तर आर्किटेक्चर नको, इंजिनियरिंग अधिक योग्य.

फक्त पैसा मिळवणं किंवा प्रसिद्ध होणं हे ध्येय न ठेवता, कोणत्या क्षेत्रात आपण सातत्याने आनंदाने काम करू शकतो हे समजणे महत्त्वाचे.

ह्या काळात केवळ पदवी नाही, तर तुमचं कौशल्य, अनुभव, सॉफ्ट स्किल्स आणि क्रिएटिव्ह विचार हे करिअर घडवतात.

करिअर गाइड्स, शिक्षक, उद्योगजगतातील लोक यांचं मार्गदर्शन जरूर घ्या. पण अंधानुकरण करू नका – प्रत्येकाची परिस्थिती, क्षमता, आणि संधी वेगळी असते.

जेव्हा मूल लहान असते, तेव्हा त्याचा खेळण्याचा, विचार करण्याचा, संवाद साधण्याचा आणि प्रश्न विचारण्याचा पद्धतीकडे लक्ष द्या.

काही मुलं सतत काहीतरी तोडफोड करून ते कसे चालते याचा अभ्यास करतात – त्यांना इंजिनिअरिंगचा ओढ असतो.

काहींना रंग, चित्र, ध्वनी यामध्ये रस असतो – त्यांचं सर्जनशील क्षेत्राकडे लक्ष देणं आवश्यक.

पालक आणि विद्यार्थी दोघांनी मिळून करिअर निवडीचा प्रवास एकत्र सुरू केला पाहिजे. लवकर जागरूक होणं, मुलाचे गुण ओळखणं आणि त्याचं शिक्षण त्याच्याच प्रवृत्तीला साजेसं देणं हे भविष्य घडवण्यासाठी अत्यंत आवश्यक आहे.

🔑 लक्षात ठेवा:

"करिअर म्हणजे फक्त कमाईचं साधन नाही – ती तुमची ओळख, तुमचं समाधान आणि समाजातली तुमची भूमिका ठरवते."

तुमचं हेल्थ सेक्रेट – दररोजचा थोडासा डान्स!

आपल्या दैनंदिन आयुष्यात व्यायामासाठी वेळ काढणे खूप कठीण वाटते. पण जर तुम्ही फक्त 5 मिनिटे नाचायलाही वेळ दिलात, तर त्याचे परिणाम तुमच्या शरीरावर आणि मनावर आश्चर्यकारक असू शकतात! चला तर पाहूया, रोज 5 मिनिटांचा नाच आपल्याला कोणते फायदे देतो…

1️⃣ हृदयासाठी वरदान

नाचताना शरीर हलते, त्यामुळे रक्ताभिसरण वाढते आणि हृदय अधिक मजबूत होते. रोज 5 मिनिटे नाचल्याने कार्डिओ व्यायामासारखाच फायदा मिळतो.

---

2️⃣ स्ट्रेस दूर होतो

संगीतावर नाचताना मन हसते, ताणतणाव विसरतो. नाच हे एक नैसर्गिक स्ट्रेस बस्टर आहे. मन प्रसन्न राहते आणि चिंता दूर होते.

---

3️⃣ कॅलोरीज कमी होतात

५ मिनिटांचा नाच म्हणजे मिनी-वर्कआउट! यामध्ये शरीरातील ऊर्जा खर्च होते आणि हळूहळू वजन नियंत्रित राहते. विशेषतः पोटावरील चरबी कमी करण्यास मदत होते.

---

4️⃣ मोठ्यांपासून लहानांपर्यंत सगळ्यांसाठी योग्य

हे वय किंवा लिंग न पाहता कोणीही करू शकतो. बायकोसोबत, मुलासोबत किंवा एकटेच आरशासमोर नाचा – हसवा, हसा आणि आरोग्य वाढवा!

---

5️⃣ हार्मोन्स बॅलन्स होतात

नाचताना Dopamine, Serotonin यांसारखे ‘हॅपी हार्मोन्स’ स्रवत असतात. यामुळे मन सकारात्मक राहते आणि मानसिक आरोग्य सुधारते.

---

6️⃣ नवीन ऊर्जा मिळते

सकाळच्या सुरुवातीस किंवा रात्री झोपण्यापूर्वी फक्त 5 मिनिटांचा नाच तुमच्यात नवीन उर्जा भरतो. तुम्हाला थकवा जाणवत नाही.

---

7️⃣ स्वतःवर प्रेम वाटायला लागतं

नाचणे म्हणजे स्वतःशी कनेक्ट होण्याचा एक सुंदर मार्ग! आरशात स्वतःकडे पाहताना आत्मविश्वास वाढतो आणि स्वतःचीच साथ छान वाटते.

"नाचण्याला परवानगी लागत नाही, फक्त थोडा वेळ आणि थोडं मन लागतं!"

रोज 5 मिनिटे नाचणे म्हणजे शरीर आणि मन दोघांचीही एक छोटीशी पण अमूल्य भेट आहे. आजच सुरू करा – तुमच्या आवडत्या गाण्यावर थोडं हलकं-फुलकं डान्स करा… आणि फरक स्वतः अनुभवा!

तुम्ही रोज किती मिनिटं नाचता? खाली कमेंटमध्ये नक्की सांगा!

2025 मध्ये फक्त survive नाही, thrive करा!

आपण आज ज्या काळात जगतो, तिथे केवळ स्वप्नं बघून भागत नाही. त्यासाठी पैसे, प्लॅन आणि पार्टनरशिप लागते.

एका घराची खरी ताकद म्हणजे त्यातले लोक. नवऱ्याची जिद्द आणि बायकोचा सपोर्ट, ही जोडगोळी जर खरं मनाने एकत्र आली, तर ते फक्त संसार चालवत नाहीत – एक यशस्वी बिझनेस सुद्धा उभा करू शकतात.

कधी फूड स्टॉल, कधी हॅन्डमेड प्रोडक्ट्स, कधी ऑनलाइन बिझनेस – काहीही असो, सुरुवात छोटी असली तरी स्वप्न मोठं असावं.

स्थिरता दरमहाचा पगार सुरुवातीला अनिश्चितता

रिस्क कमी जास्त

वाढ लिमिटेड इनक्रिमेंट मर्यादा नाही

स्वतंत्रता कमी जास्त

वेळ ठरलेला जास्त लागतं, पण कंट्रोल तुमच असते.

💡 बिझनेसला भांडवल लागते, पण त्याआधी लागते "जिद्द"

अनेक वेळा लोक म्हणतात – "कॅपिटल नाही म्हणून बिझनेस सुरू करू शकत नाही."

पण खरी अडचण असते जिद्द आणि चिकाटीची. कारण जिथे जिद्द आहे, तिथे मार्ग आपोआप सापडतो.

कर्जातून बाहेर यायचं असेल, घर चालवायचं असेल, मुलांचं भवितव्य सुरक्षित करायचं असेल –

तर उत्पन्न हवेच. आणि ते फक्त 20-30 हजारांनी भागणार नाही.

2025 मध्ये एक घर चालवण्यासाठी, गुंतवणूक करण्यासाठी आणि लाइफस्टाइल maintain करण्यासाठी कमीत कमी ₹1,00,000 उत्पन्न हवेच.

जॉब असेल तर side hustle सुरू करा.

बिझनेस असेल तर त्यात consistency ठेवा.

बायको-बिरादार असल्यास त्यांच्यासोबत प्लॅन करा.

आणि सगळ्यात महत्त्वाचं – “उत्पन्न वाढवा, स्वप्न मोठं ठेवा.”

2025 मध्ये फक्त survive नाही, thrive करा!

जॉब असो की बिझनेस – एकत्र मिळून एक लाख महिन्याला मिळवायचं हेच ध्येय ठेवा.

#JobVsBusiness #CoupleGoals #2025IncomeTarget #MarathiBlog #BusinessMotivation #FamilySupport #SideHustleIndia #1LakhPerMonth

नागा साधू आणि नागा साध्वी: एक गूढ आणि त्यागमय जीवनशैली

भारतीय संस्कृतीत नागा साधू आणि नागा साध्वींचा जीवनमार्ग नेहमीच कुतूहलाचा विषय राहिला आहे. त्यांचा कठोर त्याग, तपश्चर्या, आणि अध्यात्मिक साधनेचा मार्ग सामान्य लोकांना विस्मित करतो. विशेषतः महाकुंभ मेळ्यात त्यांचा भव्य आणि दैवी सहभाग पाहून लोक मंत्रमुग्ध होतात. पण हे साधू-साध्वी कोण आहेत? ते कुठे राहतात? महाकुंभानंतर ते अचानक कुठे जातात? आणि त्यांच्या जीवनशैलीत स्त्रियांची भूमिका काय आहे? चला, या सर्व प्रश्नांची उत्तरं शोधूया.

नागा साधू हे हिंदू धर्मातील संन्यास घेतलेले साधू आहेत, जे जीवनातील सर्व भौतिक सुखांचा त्याग करून मोक्षप्राप्तीचा मार्ग स्वीकारतात. ते अखंड वैराग्य, अहंकाराचा त्याग, आणि आत्मशुद्धी यावर भर देतात. त्यांचा मुख्य उद्देश म्हणजे आत्म्याचे शुद्धीकरण करून मोक्ष प्राप्त करणे.

नागा साधूंचे वैशिष्ट्यपूर्ण जीवन

नागा साधू वस्त्रांचा त्याग करतात, जे त्यांचा अहंकाराचा त्याग आणि साधनेतील एकाग्रता दर्शवते.

ते कठोर तपश्चर्या करतात, जसे की मौन पाळणे, उपवास, आणि ध्यान.

ते कोणत्याही प्रकारच्या भौतिक संपत्तीशी जोडलेले नसतात.

त्यांचा जीवनमार्ग पूर्णतः आत्म्याच्या शुद्धीवर केंद्रित असतो.

साधू विविध अखाड्यांमध्ये राहतात, जसे की जूना अखाडा, महानिर्वाणी अखाडा, आणि निरंजनी अखाडा.

अखाडे हे त्यांच्यासाठी प्रशिक्षण केंद्र आणि अध्यात्मिक मार्गदर्शक संस्था आहेत.

नागा साधू महाकुंभ मेळ्याच्या वेळी मोठ्या संख्येने गंगेत स्नान करण्यासाठी येतात.

गंगेत स्नान करणे म्हणजे आत्म्याचे शुद्धीकरण आणि पापांचा नाश होणे.

महा कुंभाच्या ठिकाणी त्यांच्यासाठी विशेष छावण्या उभारल्या जातात, जिथे ते सामूहिक ध्यान, प्रवचन, आणि धार्मिक विधी करतात.

महाकुंभानंतर ते पुन्हा त्यांच्या अखाड्यांमध्ये, हिमालयातील एकांत स्थळी, किंवा जंगलांमध्ये परत जातात.

नागा साध्वी:

नागा साधूंच्या सोबतच नागा साध्वी देखील आहेत, ज्या स्त्रिया कठोर तपश्चर्या आणि संन्यासाचा मार्ग स्वीकारतात.

नागा साध्वींना अखाड्यांमध्ये विशेष मान दिला जातो, आणि त्यांना अध्यात्मिक शिक्षण दिले जाते.

त्या देखील पुरुष साधूंप्रमाणेच भौतिक सुखांचा त्याग करतात.

त्यांचे जीवन ध्यान, मौन, आणि तपश्चर्येमध्ये व्यतीत होते.

नागा साध्वी महाकुंभाच्या वेळी गंगेत स्नान करतात आणि धार्मिक विधींमध्ये सहभागी होतात.

नागा साधू आणि साध्वी होण्यासाठी ह्यांना काय करावे लागते ते बघुया : 

नागा साधू किंवा साध्वी होण्यासाठी व्यक्तीला कठोर प्रशिक्षण घ्यावे लागते.

संन्यास घेताना भौतिक जीवनाचा पूर्णतः त्याग करावा लागतो.

नागा साधू-साध्वींना अखाड्यांच्या कठोर नियमांचे पालन करावे लागते.

त्यांना ध्यान, मौन, आणि तपश्चर्या शिकवली जाते.

जैन आणि हिंदू धर्मातील कर्मसिद्धांतानुसार, मोक्षप्राप्तीसाठी सर्व भौतिक बंधनांपासून मुक्त होणे आवश्यक आहे.

नागा साधू-साध्वींचे अचानक येणे-जाणे हे त्यांच्या भटकंती जीवनशैलीचा भाग आहे. ते लोकांच्या संपर्कात फारसे राहत नाहीत, कारण त्यांचे जीवन एकांत, ध्यान, आणि आत्मशुद्धीवर केंद्रित असते. महाकुंभ मेळ्यासारख्या ठिकाणी ते समाजाच्या दृष्टीस येतात, पण नंतर ते पुन्हा त्यांच्या साधनेच्या मार्गावर परत जातात.

नागा साधू आणि साध्वींचे जीवन त्याग, वैराग्य, आणि मोक्षप्राप्तीचा आदर्श प्रस्तुत करते. त्यांच्या कठोर जीवनशैलीमुळे ते सामान्य लोकांसाठी एक प्रेरणा ठरतात. महाकुंभ मेळ्यात त्यांची उपस्थिती हा त्यांच्या अध्यात्मिक प्रवासाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. भौतिक सुखांपासून दूर राहून त्यांनी आत्म्याच्या शुद्धीचा जो मार्ग निवडला आहे, तोच त्यांचा खरा जीवनमार्ग आहे.

नागा साधू आणि साध्वींचा जीवनप्रवास आपल्याला शिकवतो की भौतिक सुखांपेक्षा आत्मिक समाधान आणि शुद्धी अधिक महत्त्वाची आहे. त्यांच्या जीवनशैलीतून प्रेरणा घेऊन आपण आपल्या जीवनातही साधेपणा आणि आत्मशुद्धीचा मार्ग स्वीकारू शकतो.

- लेखक

राहुल गुरव

16-01-2024

तुमचं आयुष्य .. तुमचं चित्र

"This day is a blank canvas... paint it with beautiful colours."

आपल्यापैकी अनेकजण दिवसाची सुरुवात करताना आपली गती, दिशा आणि स्वप्नं दुसऱ्यांच्या अपेक्षांनुसार ठरवत असतो. पण एक गोष्ट लक्षात ठेवा – हा दिवस तुमचा आहे.

आजचा दिवस म्हणजे एक कोरा कॅनव्हास आहे.

तो कसा रंगवायचा, कोणते रंग वापरायचे, याचा निर्णय तुम्हीच घ्यायचा आहे.

दुसऱ्यांना कोणता रंग आवडतो, याचा विचार करत बसू नका.

तुम्हाला आवडतो तो रंग भरा.

दुसऱ्याला कोणतं चित्र आवडेल, हे बघून तुमचं आयुष्य रंगवू नका.

तुम्ही बनवलेलं चित्र तुम्हाला आवडलं पाहिजे – इतरांना नाही.

कारण शेवटी तुमचं जीवन, तुमचा अनुभव, तुमची दिशा ही तुमच्याच हातात आहे.

कॅनव्हास तुमचाच आहे

ब्रश तुमचाच आहे

रंग तुमचाच आहे

हात तुमचाच आहे

मग चित्र दुसऱ्याच्या अपेक्षांनुसार का रंगवायचं?

तूच आहेस तुझ्या जीवनाचा शिल्पकार.

तूच बनवू शकतोस तुझं आयुष्य एक सुंदर कलाकृती.

✨ आजपासून सुरुवात करा...

✅ स्वतःच्या आवडीनुसार रंग भरा

✅ स्वतःचं स्वप्न पाहा

✅ स्वतःसाठी जगा

✅ आणि दिवसाच्या शेवटी तुमचं चित्र पाहून स्वतःलाच अभिमान वाटावा असं काहीतरी निर्माण करा

Time is not Refundable

We often say, “Time is money,” but in truth, time is more valuable than money.

Money lost can be earned again. But once time is gone, it’s gone forever.

There is no refund, no pause, no replay.

❗ Time is Non-Refundable

Imagine every morning you’re given ₹86,400.

But by midnight, it vanishes—used or unused.

That’s how time works.

You get 86,400 seconds every day.

How you use them determines the quality of your life.

> “Lost money can be regained, but lost time is gone forever.”

We live in a world of distractions—scrolling endlessly, watching pointlessly, waiting for the “right moment.”

But here’s the truth:

The right moment is now.

The right time is today.

And the right mindset is to act with clarity.

Ask yourself:

Am I using my time with purpose?

Does my time reflect my priorities?

Will today’s actions take me closer to my goals?

🧘‍♂️ Time Well-Spent Feels Peaceful

Intentional use of time doesn’t mean being busy—it means being aligned.

Whether it’s working, resting, learning, or loving, do it fully.

Be present. Be aware.

Because time spent with awareness gives peace, not regret.

> Time is life in motion.

Don’t waste it.

Don’t wait.

Use it with intention—and watch your life transform.

मुलांचा अभ्यास कसा घ्यावा ?

आजच्या स्पर्धात्मक काळात आपल्या मुलांनी अभ्यासात उजवा व्हावा अशी प्रत्येक आई-बाबांची इच्छा असते. पण फक्त अभ्यास घेणं म्हणजे त्यांना पुस्तकांपाशी बसवणं नव्हे – हे एक नातं जोपासण्याचं काम आहे. आपण अभ्यास घेतो म्हणजे केवळ अभ्यास शिकवतो असं नाही, तर संवाद, प्रेरणा आणि आत्मविश्वासही देतो.

म्हणूनच अभ्यास घेताना काही महत्त्वाचे पैलू लक्षात ठेवणं आवश्यक आहे.

अभ्यासाची सुरुवात संवादाने होते.

"काय शिकतोय आज?", "काय आवडलं तुला यात?" – असे सहज, प्रेमळ प्रश्न विचारून सुरुवात करा.

मुलांनी अभ्यास कंटाळवाणा नव्हे तर गोड अनुभव वाटावा, यासाठी आपण अभ्यास एकत्र, संवादातून घ्यायला हवा.

जेव्हा मुलं ऐकली जातात, समजून घेतली जातात, तेव्हा ती खुलेपणाने शिकतात.

लहान मुलांचा अभ्यास घेणं म्हणजे खरंच पेशन्स आणि संयमाचं काम आहे.

मुलं कधी विसरतात, गोंधळतात, चुकतात – तेव्हा ओरडण्याऐवजी प्रेमाने समजावून द्या.

रागावल्याने भीती निर्माण होते, पण संयम ठेवला तर आत्मविश्वास वाढतो.

हे कायम ध्यानात ठेवा – आपण त्यांच्या उन्नतीसाठी हे करत आहोत.

"तू खूप हुशार आहेस",

"हे किती छान केलं!",

"तू मोठा होऊन सायंटिस्ट होणार आहेस" –

अशा सकारात्मक वाक्यांनी मुलं फुलतात.

कारण...

आई-बाबा जे म्हणतात, तेच मुलांना खरं वाटतं.

जर तुम्ही म्हणालात, "तू नालायक आहेस, तुला काही कळत नाही" –

तर मुलंही तेच खरं मानू लागतात आणि आत्मविश्वास खचतो.

पण जर तुम्ही म्हणालात,

"तू तर शिवाजी महाराजांसारखा शूर आहेस",

"तू तर खूपच हुशार आहेस!"

तर ते तसेच व्हायचा प्रयत्न करतात.

पालकांचे शब्द म्हणजे त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वाची पायाभरणी असते.

"शेजारचा बघ, कसा अभ्यास करतो",

"त्याला किती मार्क्स मिळाले!"

अशी तुलना केल्याने मुलांच्या मनात न्यूनगंड निर्माण होतो.

याऐवजी बोला –

"तू तुला हवे असलेलं स्वप्न पूर्ण करायचं आहे ना? म्हणून अभ्यास आवश्यक आहे."

मुलांना शिकवा की हा अभ्यास त्यांच्या स्वप्नांचा मार्ग आहे – स्पर्धेचा नव्हे.

मुलांना अभ्यासामागचं कारण समजलं पाहिजे.

"हा अभ्यास तुला डॉक्टर/इंजिनिअर/आर्किटेक्ट व्हायला मदत करेल" –

हे लक्षात राहिलं की अभ्यास त्यांना आपोआप महत्त्वाचा वाटू लागतो.

स्वतःसाठी शिकणं हीच खरी प्रेरणा असते.

तसं शिकायला लागले की स्वयंअध्ययनाची गोडी लागते.

अभ्यास मजेशीर आणि आनंददायी बनवा

रंगीत पेन, फ्लॅशकार्ड्स वापरा

विषय कथांमधून समजावून द्या

थोडं थोडं ब्रेक घ्या

प्रश्नोत्तरांचा खेळ करा

अभ्यास हा कंटाळवाणा "शत्रू" नसून, एक आनंददायी "सखा" आहे – हे त्यांना समजलं पाहिजे.

मुलांचा अभ्यास म्हणजे फक्त ज्ञान देणं नव्हे, तर त्यांचं आत्मभान, आत्मविश्वास आणि स्वप्नं घडवण्याचं साधन आहे.

यासाठी आपली तीन शस्त्रं असायला हवीत –

प्रेम, संयम आणि सकारात्मक संवाद.

> "मुलं आपल्याला फक्त ऐकत नाहीत –

ते आपल्यावर विश्वास ठेवतात.

म्हणून आपल्या प्रत्येक शब्दाने त्यांचं आयुष्य घडू शकतं."

दुसरा चान्स घ्यावा की नाही. ?

आईबाबा होणं ही आयुष्यातील एक अनोखी आणि भावनिक अनुभूती असते. जेव्हा एखादा पालक दुसऱ्या अपत्याचा विचार करतो, तेव्हा तो फक्त घरात एक नवीन जीव आणण्याचा विचार करत नाही, तर अनेक पातळ्यांवर स्वतःला पुन्हा एकदा तपासत असतो. "दुसरा चान्स घ्यावा का?" हा प्रश्न केवळ आर्थिक, शारीरिक किंवा सामाजिकदृष्ट्या घेतला जाणारा नाही, तर तो मनापासून घेतला जाणारा एक सखोल निर्णय असतो.

दुसऱ्या बाळाच्या विचाराआधी खालील प्रश्न प्रत्येक आईवडिलांनी स्वतःला प्रामाणिकपणे विचारायला हवेत:

आपण पहिल्या बाळाला पुरेसे सुख देऊ शकलो आहोत का?

फक्त वस्तूंचे सुख नव्हे, तर वेळ, प्रेम, आपुलकी, आणि भावनिक आधार आपण दिला का?

पहिल्या बाळाकडून आपल्याला आनंद मिळतो का?

त्याच्याशी वेळ घालवताना, त्याचं हसू, बोलणं, खेळणं आपल्याला आनंद देतं का?

पहिल्या बाळावर प्रेम करताना आपल्याला समाधान वाटतं का?

आपण त्याला/तिला जवळ घेतल्यावर मन भरून येतं का, की मनात खंत असते?

जर गेल्या चार-पाच वर्षांत आपण पालकत्वाचे क्षण एन्जॉय करत असाल, त्यात समाधान आणि प्रेम अनुभवत असाल, तर हे लक्षण आहे की दुसऱ्या बाळासाठी आपली मानसिक आणि भावनिक तयारी आहे. कारण एकदा पालक झाल्यावर प्रत्येक बाळासाठी "पहिलं बाळ" सारखंच प्रेम आणि काळजी घेणं गरजेचं असतं.

काही वेळा आजूबाजूचे लोक, कुटुंबीय किंवा समाज एक ठराविक विचार लावतात – की एका बाळाला "साथीदार" हवा, आईवडिलांना "दुसरं नातवंड" हवं, वगैरे. पण हे निर्णय कोणावर तरी "आग्रहाने" घेणं चुकीचं ठरू शकतं. कारण दुसऱ्या बाळाचं जन्म ही केवळ संख्या न वाढवता, संपूर्ण आयुष्यभरासाठी आपली जबाबदारी वाढवणारा निर्णय आहे.

दुसऱ्या चान्सचा निर्णय घेताना पहिल्या बाळावर त्याचा काय परिणाम होईल, हे विचारात घ्यायला हवे. त्याला आपलं प्रेम, लक्ष, वेळ कमी मिळेल का? त्याच्या भावनांना आपण समजून घेत आहोत का?

 बाळ म्हणजे फक्त एक बाळ नाही – ती आहे एक नवीन जबाबदारी, नवीन वाटचाल, नव्या अनुभवांची शिदोरी. ही वाट निवडताना ती आपल्याला आनंद देईल की बोझा वाटेल, हे ठरवणं खूप महत्त्वाचं आहे. 

दुसऱ्या चान्सचा विचार करताना, त्यामागचं कारण "प्रेम आणि तयारी" असावं. जर पहिलं बाळ आपल्याला पूर्ण आनंद देत असेल, आणि आपण मानसिक, शारीरिक आणि आर्थिकदृष्ट्या तयार असाल, तरच हा निर्णय घ्या. पण फक्त सामाजिक अपेक्षा, दबाव किंवा "साथीदार" द्यायची गरज म्हणून घेतला जाणारा निर्णय अनेक वेळा पुढे त्रासदायक ठरू शकतो.

पालकत्व ही स्पर्धा नाही, ती एक भावनिक यात्रा आहे. ही यात्रा जपून, विचारपूर्वक चालणं – हाच खरा दुसरा चान्स घेण्याचा अर्थ.

मुलांना पैशाची किंमत कशी शिकवायची ?

आजच्या बदलत्या जगात मुलांना अनेक गोष्टी सहज मिळतात — मोबाईल, गेम्स, महागडे खेळणे, पार्टीज, फास्ट फूड्स. या सर्व गोष्टी सहज उपलब्ध असल्यामुळे अनेक वेळा त्यांना पैशाचं मोल समजत नाही. “पैसे म्हणजे काहीतरी क्लिक केलं की मिळतात” – असं त्यांना वाटतं. पण प्रत्यक्षात पैसे म्हणजे मेहनत, संयम आणि शहाणपण.

म्हणूनच पालक म्हणून आपली जबाबदारी आहे की आपण आपल्या मुलांना लहानपणापासूनच पैशाची खरी किंमत समजावून द्यावी.

मुलं जे पाहतात, तेच शिकतात. आपण खर्च करताना विचार करतो, गरज असल्याशिवाय काही विकत घेत नाही, बचत करतो – हे सगळं ते पाहतात आणि नकळतपणे आत्मसात करतात. म्हणून, त्यांच्यासमोर आर्थिक शिस्तचं उदाहरण मांडणं खूप गरजेचं आहे.

मुलांना महिन्याला किंवा आठवड्याला एक ठराविक रक्कम द्या. त्यातून त्यांना त्यांची छोटी-छोटी हौस पूर्ण करायला सांगा. एकदा पैसे संपले की, पुन्हा मिळणार नाहीत – हे नियम सुरुवातीपासूनच लावा. यामुळे त्यांनी खर्चाचं नियोजन कसं करावं, हे शिकायला  मिळते.

घरातली छोटी कामं – उदाहरणार्थ, पुस्तकं लावणे, भांडी ठेवणे, झाडांना पाणी घालणे – याबदल्यात त्यांना थोडे पैसे द्या. हे पैसे म्हणजे मेहनतीचा मोबदला आहे, याचं भान त्यांना येऊ लागेल.

गुल्लक ही लहान मुलांची पहिली बँक असते. त्यात नियमित पैसे टाकण्याची सवय लावा. महिन्याखेरीस ती गुल्लक उघडून त्यातील पैशांची मोजणी करा, आणि त्यातून काय विकत घ्यायचं यावर चर्चा करा.

बऱ्याच वेळा मुलं काहीतरी बघून हट्ट करतात. तेव्हा त्यांना विचारायला शिका – “हे तुला खरंच हवं आहे का?”, “हे मिळालं नाही तर फारसा फरक पडेल का?”

या साध्या प्रश्नांमधून त्यांना ‘गरज आणि हौस’ यातील फरक समजू लागतो.

त्यांना दुकानात घेऊन जा. विविध वस्तूंचे दर, ऑफर्स, डिस्काउंट्स यावर चर्चा करा. तुम्ही का एखादी वस्तू विकत घेत नाही, हे समजावून सांगा. हळूहळू त्यांना तुलना करणे, निर्णय घेणे याचं कौशल्य येईल.

अनेक गेम्स, अ‍ॅप्स, ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म्सवर पैसे खर्च केले जातात. याबाबत स्पष्ट नियम ठेवा. त्यांना समजवा की "हे फक्त खेळ नसून यात पैसे जात आहेत." मोबाईलमध्ये खर्च करण्यापूर्वी तुमची परवानगी घेण्याची सवय लावा.

मुलांच्या वयाला अनुरूप असलेल्या गोष्टी, पुस्तकं, कॅरिकेचर्स, व्हिडिओ वापरा. उदाहरणार्थ, "पैसा म्हणजे काय?", "सावरकरांनी पैशाची बचत कशी केली?" अशा गोष्टी ऐकायला त्यांना आवडतात आणि शिकवण प्रभावी होते.

 पैसे म्हणजे फक्त नोटा नव्हे – ती एक सवय आहे

मुलांना पैशाची किंमत शिकवणं म्हणजे त्यांना त्यांच्या भविष्याची शिस्त लावणं आहे. आज जे मूल बचत, संयम आणि योग्य निर्णय घेतं, तेच उद्या जबाबदार तरुण आणि यशस्वी व्यक्ती बनू शकतं.

म्हणून पालक म्हणून आपल्याला ही शिकवण लवकरात लवकर सुरू करावी लागेल – प्रेमाने, संवादातून, आणि उदाहरणातून.

नमस्कार

भारतीय संस्कृती ही नम्रतेची आणि कृतज्ञतेची शिकवण देणारी आहे. त्या संस्कृतीत नमस्कार हे केवळ एक अभिवादन नसून, तो एक संस्कार आहे. नमस्कारातून व्यक्तीची वृत्ती, तिची विनम्रता आणि संस्कार दिसून येतात. पूर्वीच्या काळात घराघरात साष्टांग नमस्कार, रामराम, प्रणाम करणे ही गोष्ट रोजच्या जीवनाचा भाग होती.

शास्त्रानुसार नमस्काराचे तीन प्रकार सांगितले गेले आहेत –

1. कायिक नमस्कार (शारीरिक – साष्टांग/अष्टांग नमस्कार),

2. वाचिक नमस्कार (म्हणून केलेला – "हरि ऊँ", "रामराम"),

3. मानसिक नमस्कार (मनात देवाचे स्मरण करणे).

या तिन्ही प्रकारांमध्ये साष्टांग नमस्कार सर्वोच्च मानला जातो. यामध्ये शरीराची आठ अंगे (डोकं, हात, हृदय, गुडघे, पाय) जमिनीला टेकतात. हा नमस्कार केवळ श्रद्धेचा नव्हे, तर उत्तम व्यायामाचाही एक प्रकार आहे.

मात्र, स्त्रियांनी हा साष्टांग नमस्कार करू नये, असे शास्त्र सांगते. यामागचं कारण हे गर्भधारणेचा आणि मातृत्वाचा सन्मान करण्यासाठी आहे. स्त्रीचा गर्भ आणि वक्ष जमिनीला टेकू नयेत, कारण त्या दोन्ही अंगांत जीवननिर्मिती आणि पालन यांचे सामर्थ्य असते – जसे भूमीत असते. म्हणून स्त्रियांना गुडघ्यावर बसून, डोकं टेकवून नमस्कार करण्याचा सल्ला दिला जातो.

आजच्या यांत्रिक जीवनशैलीत नमस्कार ही संस्कृती लोप पावत आहे. पण आपण ती जपायला हवी. लाज न बाळगता, रोज कायिक, वाचिक, किंवा मानसिक नमस्कार करत पुढच्या पिढीलाही हा संस्कार द्यावा.